وظایف دبیر کار و فناوری چیست؟

وظایف دبیر کار و فناوری

توسعه و پیشرفت هر کشور به خلاقیت افراد آن جامعه بستگی دارد. این ویژگی ها در سنین کم‌تر با برخی آموزش ها شکل می گیرد. به همین دلیل امروزه در نظام آموزشی جدید بیش از پیش به پرورش مهارت های عملی دانش ‏آموزان اهمیت داده می شود.

از طرفی پرورش مهارت های عملی در کنار آموزش نظری و درک مفهوم به دانش آموزان کمک می کند که اطلاعات را راحت تر و به صورت طولانی مدت به خاطر بسپارند. بنابراین با توجه به اهمیت یادگیری عملی در سنین نوجوانی، طی سال های اخیر و در نظام آموزشی جدید کتاب کار و فناوری به دروس سال آخر دبستان و پایه متوسطه اول اضافه شد.

 برای تحقق بخشیدن به تمامی اهداف این درس، مهم ترین نکته این است که بدانیم درس کار و فناوری چیست؟ سپس آشنایی با اهداف کتاب کار و فناوری و روش های رسیدن به این اهداف حائز اهمیت است. پایه و اساس این کتاب انجام پروژه ها و تکالیف عملی و برگزاری اردوهای مختلف به منظور یادگیری بهتر و ایجاد خلاقیت است.

درس کار و فناوری چیست؟

هر یک از کتاب های درسی که در مقاطع تحصیلی مختلف تدریس می شوند، بنابر اهداف و الگوهای خاصی وارد نظام آموزشی شده است. مهارت های عملی مختلف در قالب کتاب کار و فناوری از پایه ششم تا نهم به دانش آموزان آموزش داده می شود. این مهارت ها شامل کار با رایانه و ترسیم با رایانه است. به علاوه طراحی و ساخت پروژه های مختلف مانند یک ساز و کار حرکتی، ارائه الگوریتم کارها و صنایع دستی مانند برجسته کاری روی ورقه ای از فلز مس  یا کار با چوب و… از دیگر مهارت های آموزشی این کتاب هستند.

تمامی موارد ذکر شده طی ۴ سال به دانش آموز آموزش داده می شود. همچنین در کتاب کار و فناوری نهم، یکی از وظایف دبیر کار و فناوری کمک به نوجوانان برای شناخت بهتر خود برای انتخاب رشته و زندگی آینده است. معمولا هر یک از کتاب های کار و فناوری پایه های ششم تا نهم از دو بخش تشکیل شده که این دو بخش شامل پودمان های مختلف است. هر یک از این پودمان ها با هدف آموزش یک مهارت خاص به دانش‏آموز ارائه می شوند.

برخی از پودمان های کتاب کار و فناوری به صورت پروژه ای و انتخابی است. پروژه های انتخابی با عنوان پودمان های نیمه تجویزی در کتاب وجود دارند. دانش‏آموز هر سال باید ۲ مورد از آن ها را با سلیقه، مهارت و نظر دبیر خود انتخاب کرده و انجام دهد. توجه داشته باشید که این کتاب امتحان کتبی ندارد. در واقع ارزشیابی دانش آموزان از روی موارد ساخته شده و فعالیت های آن ها در کلاس انجام می شود.

بنابراین از حفظ کردن مطالب به صورت تئوری بپرهیزید و سعی کنید که با همکاری و مشورت دبیر خود پروژه ها و مطالبی که در کتاب آموزش داده شده است به صورت عملی تجربه کرده و محصولی مشابه با خواسته کتاب بسازید.

اهداف کتاب کار و فناوری چیست؟

هر یک از کتاب هایی که در دوران مدرسه به دانش آموزان تدریس می شود، هدفی را پیش می‏برد. اصلی ترین هدف کتاب کار و فناوری این است که طی دوره متوسطه اول، نوجوانان را با بسیاری از مشاغل  آشنا کند.

از دیگر اهداف این کتاب میتوان به دست و پنجه نرم کردن فرد با مهارت های مختلف اشاره کرد. در واقع فرد با به چالش کشیدن خود در زمینه های مختلف می تواند با استعداد‏ها و همچنین علایق خود بیش تر آشنا شود.

اغلب  ایده هایی که در کتاب پیشنهاد داده شده است با شرایط هر منطقه مناسب است، چراکه نیاز به امکانات خاصی ندارد. به علاوه دبیر مربوطه می تواند با توجه به امکانات محیط پیرامون خود کارهای عملی خواسته شده را به صورت محدود تغییر دهد. البته این تغییر نباید به صورتی باشد که دانش آموزان را از هدف اصلی کتاب یعنی آشنایی با چالش های متفاوت در زمینه های گوناگون دور کند.

پیشرفت و ارتقا استعدادها، توانایی ها و علاقه فرد نسبت به مشاغل مختلف و کسب مهارت های عملی و تجربی از دیگر اهداف این کتاب درسی است. آموزش و یادگیری عملی در برخی زمینه ها مانند مهارت های رایانه ای و ارتباطات برای زندگی شخصی فرد نیز مفید و ضروری است. بسیاری از پودمان های کتاب با این هدف طراحی شده اند که فرد بتواند از راه یادگیری یک مهارت، حرفه مورد علاقه خود را نیز بیابد.

دبیر کار و فناوری بر چه اساسی انتخاب می شود؟

آموزش و پرورش به شدت به این نکته توجه دارد که علاوه بر درس های عمومی و تخصصی بتواند نگرشی خاص را به دانش آموزان یاد بدهد. به همین دلیل کتاب کار و فناوری را تالیف کرده است. چراکه معتقد است ایجاد نگرشی متفاوت در افراد می تواند در آینده آن ها تاثیر بسزایی بگذارد.

بنابراین معلم کتاب کار و فناوری باید فردی باتجربه، خلاق و نوآور باشد. مسئولیت پذیری نیز از دیگر مشخصه های مهم دبیر کار و فناوری است. چراکه دبیر باید در همه مراحل با دقت دانش آموز خود را راهنمایی کند. علاوه بر این موارد استقلال عمل، مدیریت در انجام کار‏های گروهی و خود‏آموزی از دیگر مشخصاتی است که برای یک دبیر کار و فناوری ضروری است. البته از آنجایی که تدریس کتاب کار و فناوری هیچ شیوه یا روش خاصی ندارد، تجربه و خلاقیت دبیر کار و فناوری در تدریس مباحث بسیار مهم است.

وظایف دبیر کار و فناوری چیست؟

مهارت های عملی نقش بسیار مهمی در پرورش ذهن کودکان و نوجوانان دارد. در نتیجه دبیر کار و فناوری وظیفه‏ی مهمی خواهد داشت. دبیر کار و فناوری باید همواره آموزش مهارت‏های عملی را بخش اصلی و جدایی‏ناپذیر کلاس خود قرار دهد.

زیرا که یادگیری عملی سبب ایجاد درک بهتری از مفاهیم از طریق تجربه شخصی افراد خواهد شد. انجام عملی یک فرایند به دانش آموز کمک می کند که بسیاری از مباحث تئوری پیچیده را به صورت ساده تر بیاموزد و درک کند. بنابراین نحوه عملکرد دبیر کار و فناوری اهمیت بالایی دارد.

دبیر این درس ابتدا باید کلاس را از حالت تئوری خارج کند و سپس با روش های آموزشی خلاقانه مهارت های عملی و کاربردی، دانش آموزان را به مشارکت هر چه بیش تر ترغیب کند. تلاش برای ایجاد مهارت و روحیه کار تیمی در دانش آموزان از وظایف دبیر کار و فناوری است. همیاری یا کار گروهی باید به گونه ای توسط دبیر سازماندهی شود که دانش آموزان به صورت حقیقی وابستگی به یکدیگر را برای پیش بردن فعالیت در حال انجام احساس کنند. این یعنی تقسیم وظایف در کار گروهی باید با نظارت دبیر به صورت مساوی تقسیم شود.

همچنین افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان و در نهایت مهارت تجربه کردن از دیگر وظایف دبیر کار و فناوری به شمار می آید. افزایش اعتماد به نفس دانش آموز سبب رشد شخصیت اجتماعی او و همچنین موفقیت بیش تر در موقعیت های متفاوت می شود.

برای تدریس این کتاب، روش و سناریو خاص و مطلقی وجود ندارد. به همین دلیل ایجاد جذابیت در فرایند کلاس کار و فناوری تا حد زیادی به مهارت و تجربه معلم بستگی دارد. به علاوه استفاده از خلاقیت خود دانش‏آموز نیز یکی از اهداف مهم کتاب کار و فناوری است که باید مورد توجه دبیران محترم قرار گیرد.

حقوق دبیر کار و فناوری

به طور کلی حقوق یک معلم، فارغ از درسی که به آموزش آن مشغول است با توجه به طرح رتبه بندی معلمان مشخص خواهد شد. اجرای طرح رتبه بندی معلمان با هدف افزایش کیفیت آموزشی انجام شده است. با اجرا این طرح رقابت ایجاد شده و مسلما با وجود رقابت، کیفیت آموزش بیش تر خواهد شد. براساس رتبه بندی حداقل حقوق معلم تازه کار با توجه به مدرک تحصیلی وی از حداقل ۶ میلیون و ۸۶۳ هزار تومان تا ۸ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان است. توجه داشته باشید که مبالغ ذکر شده به عواملی مانند سابقه کار، سختی کار، مقطع تدریس و… نیز بستگی دارد.

نکات مهم برای آموزش کتاب کار و فناوری

امروزه با توجه به پیشرفت روزافزون فناوری در زمینه های مختلف، فراگیری روش های آموزشی برای مهارت های عملی و همچنین آشنایی بیشتر دانش آموزان با فناوری های نوین در مدارس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین دلیل دبیران درس کار و فناوری باید با توجه به امکانات در دسترس، دانش آموزان را به انجام فعالیت های عملی هم به صورت انفرادی و هم گروهی ترغیب کنند. همچنین باید نکاتی اساسی را در این زمینه در دستور کار قرار دهند که این نکات عبارتند از:

• در الویت قرار دادن مباحث پرکاربردتر، سازمان دهی مباحث به ترتیب اهمیت و استفاده از روش های خلاقانه برای تدریس از اولین نکات مربوط به این درس و از مهم ترین وظایف دبیر کار و فناوری است.
• دبیر باید با برگزاری فعالیت های گروهی خلاقانه، تلاش کند فضا کلاس را دوستانه تر کند
• گسترش تفکر نقادانه در کلاس کار و فناوری توسط دبیر طی فعالیت های گروهی بسیار مهم است.           
• ایجاد فرصت های متعدد برای بیان عقاید، نظرات و تجربه ها توسط دانش آموزان نیز از دیگر وظایف دبیر کار و فناوری است.
• مدیریت تقسیم کار گروهی باید توسط دبیر انجام شود. با تقسیم وظیفه در انجام کار گروهی، هر یک از دانش آموزان با استعداد‏های منحصر به فرد خود، به یادگیری یکدیگر نیز کمک می کنند.
• ایجاد موقعیت های مختلف برای انجام فعالیت های گروهی یا پروژه های انفرادی از دیگر وظایف دبیر کار و فناوری است که سبب ارتقا توانایی تجربه کردن در دانش آموزان می شود.
• دبیر محترم باید توجه کند که نکات مهم و اساسی را یک بار در آغاز و یک بار در پایان توضیحات خود در کلاس ذکر کند.

نقش کتاب کار و فناوری در تقویت خلاقیت افراد

توسعه هر کشور به داشتن افراد خلاق و کنجکاو وابسته است. برای تحقق این امر فراهم کردن شرایط مناسب برای پرورش جوانانی خلاق ضروری است. همچنین فراهم کردن بستری مناسب برای ارتقا استعدادهای افراد می تواند به پیشرفت هر چه بیش تر کشور کمک کند. کتاب کار و فناوری نیز با همین هدف تالیف و به مقطع متوسطه اول اضافه شده است. بخش های مختلف این کتاب نه تنها به دانش آموزان کمک می کند که با انتخاب رشته اصولی موفقیت آینده دانش‏آموز تضمین شود، بلکه با پرورش افرادی خلاق به پیشرفت جامعه نیز کمک می کند.

 البته آموزش محتوا کتاب به صورت اصولی و همچنین آگاهی معلمان از نحوه تدریس صحیح سر فصل ها و دسترسی به امکانات و تجهیزات مناسب نیز در این امر کمک کننده است. این کتاب با پودمان های متنوع افراد را به چالش کشیده وخلاقیت و نوآوری را در آن ها ارتقا خواهد داد.

سخن پایانی

با توجه به اهمیت یادگیری مهارت های عملی برای ارتقا توانایی های دانش آموزان، توصیه می شود که با در نظر گرفتن امکانات در دسترس در مدارس، به درس کار و فناوری توجه کافی شود. اهداف این کتاب در موفقیت هرچه بیش تر نوجوانان تاثیرگذار است.

بنابراین دبیران این درس وظایف مهمی را بر عهده دارند. علاوه ‏بر تمامی نکات فوق، مشارکت دانش آموزان در فعالیت های عملی و یادگیری مباحث این کتاب، می تواند به دانش آموزان در انتخاب شغل کمک کند. همچنین نحوه عملکرد دبیر مربوطه نیز در علاقه مند کردن دانش آموزان به مشارکت در این‏گونه فعالیت ها حائز اهمیت است.