نمونه طرح بوم فرهنگی تربیتی (کیفیت بخشی) ۱۴۰۳

قسمتی از نمونه طرح بوم فرهنگی تربیتی:

۱-تعریف

برنامه ویژه مدرسه طرحی است که با تکیه بر صلاحیت و توانمندی مدرسه، اجازه برنامه‌ ریزی درسی، اجرا و ارزش یابی بخش مشخصی از ساعات آموزشی رسمی را به مدرسه میدهد این برنامه با رعایت چارچوبها و ضوابط تعیین‌ شده، اختیاراتی را در اختیار مدرسه قرار میدهد تا براساس نیازها و شرایط خود فرآیند آموزش را مدیریت کند.

۲-اهداف برنامه ویژه مدرسه

۲-۱ پاسخگویی به نیازهای منطقه‌ ای و محلی
این برنامه با توجه به تفاوتهای محیطی، فرهنگی، جغرافیایی، جنسیتی وفردی دانش آموزان، به نیازهای خاص مناطق شهری روستایی و عشایری پاسخ می‌دهد این رویکرد باعث میشود آموزشها با شرایط زندگی و ویژگیهای هر منطقه هماهنگ شود

۲-۲ تنوع بخشی به محیط‌ های یادگیری
با استفاده از امکانات و فضاهای آموزشی داخل و خارج از کلاس و مدرسه محیط های یادگیری متنوع و جذابی ایجاد می شود این تنوع به ایجاد فضایی شاداب پرنشاط و لذت بخش برای دانشآموزان کمک میکند و فرآیند یادگیری را بهبود می بخشد

۲-۳ ارتقای جایگاه مدرسه در اذهان عمومی
این برنامه مدرسه را به عنوان محور توسعه محله و نماد پیشرفت و بالندگی ان معرفی می کند با شعار (محله برای مدرسه، مدرسه برای محله) مدرسه در راستای چشم انداز ۱۴۰۴ سند تحول بنیادین به نهادی تأثیرگذار در توسعه اجتماعی وفرهنگی محله تبدیل می شود

۳-اختیارات مدرسه

۳-۱ برنامه‌ ریزی برای برنامه ویژه مدرسه
مدرسه این اختیار را دارد که برای برنامه ویژه خود برنامه‌ ریزی کند این برنامه‌ ریزی شامل انتخاب موضوع، عنوان، هدف ، محتوا، سرفصلها، نحوه اجرا و روشهای ارزشیابی می شود. این مسئولیت و اختیار به عهده شورای مدرسه است و تحت هدایت و مسئولیت مدیر مدرسه انجام میگیرد.

۳-۲ استفاده از ظرفیتهای درون و بیرون مدرسه
مدرسه می تواند در چارچوب اصول و قوانین ابلاغ شده برای برنامه ویژه مدرسه از تمامی ظرفیتهای داخلی و خارجی مدرسه استفاده کند. این شامل بهره گیری از امکانات، فضاها و منابع موجود در مدرسه و همچنین همکاری با نهادها و سازمانهای خارج از مدرسه برای تحقق اهداف برنامه و اجرای فعالیتهای یادگیری متنوع و مؤثر است.

۴-زمینه ها و موضوعات برنامه ویژه مدرسه:

۴-۱ انتخاب موضوعات و محتوا:
مدارس در انتخاب موضوعات و محتوای برنامه های ویژه مدرسه اختیار کامل دارند آنها می توانند در هر یک از ساحتهای شش گانه تعلیم و تربیت شامل:
۱- اعتقادی ، عبادی و اخلاقی
۲- اجتماعی وسیاسی
۳- زیستی وبدنی
۴- زیباشناختی وهنری
۵- اقتصادی و حرفه‌ای
۶- علمی و فناورانه
حول موضوعات مناسب تاریخی، اعتقادی، اجتماعی، معرفی حرفه ها، هنرها، جغرافیا، آیین و رسوم، نیازها و شرایط اقلیمی و جغرافیایی مدرسه دست به انتخاب بزنند .

۴-۲ آموزش مهارتها:
یکی از مهمترین زمینه های برنامه ویژه مدرسه آموزش مهارتهای مفید به دانش آموزان است از جمله این مهارتها، مهارت تأمین معاش حلال است، به گونه ای که دانش آموزان پس از خروج از نظام تعلیم و تربیت رسمی توانایی تأمین زندگی خود و اداره خانواده را داشته باشند

در این راستا توانمندسازی دانش آموزان از طریق آموزش مهارت های حرفه ای متناسب با شرایط محلی و مهارتهای عمومی اشتغال و کارآفرینی (مانند برنامه آموزشی ایران مهارت) موضوعات مناسبی برای کار هستند .

۴-۳ فعالیتهای میدانی :
فعالیتهای میدانی مانند:
۱- مشاهده طبیعت
۲- بازدید از موزه ها، نمایشگاه ها، مراکز علمی، صنعتی، تولیدی، هنری وفرهنگی
۳- بازدید از کانونهای تربیتی محله، اماکن مذهبی (مسجد، مصلی، زیارتگاه)، دارالقرآن، یادمان دفاع مقدس و اماکن باستانی
۴- بازدید از نهادها و مؤسسات اجتماعی
۵- شرکت در فعالیت گروه ها و انجمنهای علمی
در صورتی که به عنوان یک موقعیت یادگیری رشد‌ دهنده طراحی شده باشند می‌توانند به عنوان برنامه ویژه مدرسه در نظر گرفته شوند
توجه: برنامه ویژه مدرسه شامل فعالیتهای فوق برنامه ای مانند اردوهای تفریحی، سیاحتی و زیارتی نمی شود

۴-۴ موارد غیرمجاز:
کلاسهای کمک آموزشی و کمک درسی، ترمیمی یا تقویتی دروس هفتگی، حل تمرین، رفع اشکال، آموزش زبان خارجی، آمادگی برای امتحانات نهایی، المپیادهای علمی، کنکور و موارد مشابه، به هیچ وجه به عنوان زمینه های مجاز برنامه ویژه مدرسه محسوب نمی شوند

۴-۵ نمونه موضوعات و بسته های آموزشی:
نمونه هایی از موضوعات، مهارتها و فعالیتهای میدانی مناسب به پیوست ارسال می شود همچنین مدرسه می تواند از بسته های آموزشی پیشنهادی وزارت آموزش وپرورش که در سینا روبیک قرار میگیرد براساس انتخاب خود استفاده کند

۵-چگونگی تخصیص زمان :

۵-۱ تخصیص ساعات هفتگی:
-در طول ساعات هفتگی آموزش رسمی مدرسه ۲ ساعت در هفته به برنامه ویژه مدرسه اختصاص می‌یابد. این ساعات به صورت شناور و سیال از ساعات تمامی دروس در طول سال برنامه ریزی و اجرا می شود
-با توجه به تنوع برنامه های قابل اجرا و تفاوت زمان مورد نیاز برای هر برنامه مدرسه می تواند ساعات چند هفته را تجمیع کرده و در یک جای مشخص ارائه دهد
-در مجموع مدارس موظف هستند در طول یک سال تحصیلی حدود ۶۰ ساعت از زمان آموزش را به برنامه ویژه مدرسه اختصاص دهند
-چگونگی اختصاص این زمان (در ساعات کلاسی یا غیر کلاسی) کاملاً در اختیار مدرسه است و باید به گونه ای برنامه ریزی شود که بهترین شرایط را برای اجرای موفق برنامه فراهم کند

۵-۲ ارائه تقویم برنامه:
هر مدرسه موظف است تقویم برنامه ویژه مدرسه خود را شامل عنوان برنامه ، خلاصه موضوع ، زمان ارائه و ارائه کننده به دانش آموزان، اولیا و اداره آموزش وپرورش ارائه کند

۵-۳ روشهای اجرایی:

۵-۳-۱ طراحی آموزشی و استفاده از رسانه ها:
با طراحی آموزشی دقیق و استفاده از رسانه های آموزشی متنوع مانند فیلمهای آموزشی، گرافیکهای اطلاع رسان، انیمیشن، قطعات صوتی و تصویری و همچنین به کارگیری روشهایی مانند کلاس معکوس، می توان بازدهی آموزشی را افزایش داد و به ارتقای کیفیت یادگیری کمک کرد

۵-۳-۲ مطالعه خود خوان:
درصورت ضرورت بخش هایی از کتاب های درسی می تواند به صورت خودخوان یا مطالعه آزاد در نظر گرفته شود واین موضوع به دانش آموزان اعلام گردد